Właściwości, rola i problemy wynikające z niedoboru jodu (I)

Jod jest mikroelementem, który jest kluczowy dla prawidłowego działania układu nerwowego oraz tarczycy, jak również procesów przez nią regulowanych. Problemy z przyswajaniem jodu mogą prowadzić nie tylko do dysfunkcji tarczycy, ale także wpływają negatywnie na zdolność reprodukcyjną oraz rozwój intelektualny dzieci i młodzieży. W artykule dowiesz się, jakie produkty spożywcze są bogate w jod i czy warto przyjmować suplementy diety zawierające ten pierwiastek.

Choć ilość jodu występującego w organizmie ludzkim jest niewielka i wynosi około 20-25 mg, to jego rola jest znacząca. Ten mikroelement najchętniej gromadzi się w tarczycy, której zadaniem jest absorpcja jodu z organizmu. Jego obecność determinuje wydzielanie dwóch kluczowych hormonów tarczycy – trójjodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4), które regulują wiele ważnych procesów. Są one odpowiedzialne za kontrolę metabolizmu komórkowego, co pozwala utrzymać odpowiednią wagę ciała. Mają też wpływ na temperaturę ciała, funkcjonowanie układu nerwowego i krążenia oraz działanie mięśni. Decydują o prawidłowym wzroście i rozwoju komórek.

Niedobór jodu w diecie może prowadzić do problemów z funkcjonowaniem układu nerwowego, takich jak trudności z koncentracją, zapamiętywaniem i uczeniem się. Niewystarczające dostarczanie jodu podczas ciąży może spowodować niedorozwój mózgu u płodu. W okresie dojrzewania brak jodu skutkuje wolniejszym wzrostem dzieci i gorszym przyswajaniem wiedzy.

W sytuacji niedoboru jodu tarczyca musi pracować intensywniej, aby go wychwycić z organizmu. Proces ten jest możliwy dzięki hormonowi TSH, produkowanemu przez przysadkę mózgową. Długotrwały niedobór jodu może prowadzić do wystąpienia wolu na szyi, a następnie do zaburzeń funkcjonowania tarczycy, a nawet nowotworu.

Zapotrzebowanie na jod dla dorosłych i nastolatków wynosi 150 mcg (mikrogramów) dziennie. W przypadku kobiet ciężarnych dawka ta zwiększa się do 200-300 mcg.

Niedobór jodu może być jednym z czynników prowadzących do zaburzeń funkcjonowania tarczycy, takich jak nadczynność czy niedoczynność. Nadczynność tarczycy polega na nadmiernej produkcji hormonów T3 i T4 w stosunku do potrzeb organizmu. Objawia się między innymi spadkiem wagi mimo utrzymanego apetytu, zwiększoną potliwością, suchością i szorstkością skóry, nadpobudliwością, arytmia serca, wypadaniem włosów czy problemami ze wzrokiem.

Objawy niedoczynności są przeciwne do nadczynności. Występuje m.in. spowolnienie metabolizmu, przyrost masy ciała mimo braku zmian w diecie, ogólne osłabienie, spadek temperatury ciała oraz problemy ze skórą takie jak trądzik, łupież czy łuszczący się naskórek. Inne symptomy to wypadanie włosów, słabe paznokcie, worki i sińce pod oczami, problemy z koncentracją, nerwowość, obniżenie odporności czy nieregularny cykl menstruacyjny.