Analiza nocnych potów: symptomów, przyczyn i opcji leczenia

Nocne pocenie się nie zawsze jest równoznaczne z tzw. nocnymi potami. Tego typu objaw często nie wiąże się z nadmierną potliwością, ani nie jest efektem przegrzania ciała podczas snu. Na skutek różnorodności potencjalnych przyczyn, postawienie poprawnej diagnozy może wymagać licznych badań oraz doświadczenia medycznego. Kiedy więc powinniśmy zacząć się martwić o nasze nocne poty?

Dane sugerują, że aż 40% pacjentów odwiedzających lekarzy pierwszego kontaktu skarży się na nocne poty. Zjawisko to dotyka zarówno mężczyzn jak i kobiety, chociaż u tej drugiej grupy przyczyny są często związane z hormonami i raczej łatwiejsze do ustalenia.

Trzeba jednak podkreślić, że normalne pocenie się podczas snu, spowodowane na przykład ciepłą piżamą czy grubą kołdrą, nie jest uważane za nocne poty. Produkcja potu to naturalny mechanizm obniżania temperatury przez nasz organizm, który jest szczególnie aktywny w przypadku przegrzania.

Chociaż nie ma oficjalnej definicji medycznej nocnych potów, pewne kryteria uznano za kluczowe w systematycznym przeglądzie literatury medycznej wykonanym przez amerykańskich naukowców w 2012 roku. Obejmują one powtarzalność, intensywność (powodującą konieczność zmiany piżamy lub pościeli) oraz wyraźny dyskomfort. Co ciekawe, nie określa się specyficznego miejsca pocenia – może ono występować na różnych częściach ciała, takich jak twarz, dłonie, plecy czy klatka piersiowa.

Nauka nie jest jeszcze w stanie zrozumieć pełni mechanizmu nocnego pocenia. Przypuszcza się, że ma on zarówno podłoże termoregulacyjne (np. w przypadku gorączki towarzyszącej infekcjom), jak i jest związany z innymi procesami, takimi jak działanie układu nerwowego, zaburzenia reakcji chemicznych czy procesu osmozy w ciele czy bezpośrednie pobudzenie gruczołów potowych.

W światowej literaturze medycznej nocne poty często są opisywane jako symptom menopauzy. Wiąże się to głównie z fluktuacją poziomu żeńskich hormonów – estrogenu i progesteronu – co jest ściśle powiązane z procesem przekwitania i stopniowym wygaszaniem funkcji rozrodczych. Skutkiem tych zmian hormonalnych są zaburzenia w procesach termoregulacji ciała. W efekcie, kobiety w wieku od 45 do 55 lat często skarżą się na uderzenia gorąca, rumień oraz nadmierne pocenie się, zwłaszcza podczas snu. Tutaj odpowiednio dopasowana terapia zastępcza może przynieść znaczącą poprawę jakości odpoczynku podczas nocy.

Podobnie, nocne poty mogą być problemem dla kobiet w okresie połogu, kiedy hormony wciąż nie są stabilne, oraz dla tych które stosują antykoncepcję hormonalną i planowo przerywają jej przyjmowanie. Inne kobiece schorzenie, które może powodować nocne poty to przedwczesne wygasanie czynności jajników – zjawisko, które występuje u kobiet przed 40-tym rokiem życia i prowadzi do istotnych zmian hormonalnych.