Wysoko wrażliwa osobowość – zrozumieć odmienność odczuwania bodźców

Czy zastanawiałeś się kiedykolwiek, dlaczego niektórzy ludzie reagują na otoczenie inaczej niż inni? Być może słyszałeś o tym w kontekście autyzmu. Ale czy wiesz, że taka odmienna reakcja na bodźce nie musi być związana z jakimkolwiek zaburzeniem neurorozwojowym i często jest po prostu cechą osobowości? Eksperci szacują, że osoby wysoko wrażliwe stanowią 15%-20% społeczeństwa. Chciałbyś dowiedzieć się, czy należysz do tej grupy?

Termin „osoba wysoko wrażliwa” (WWO) lub, jak określają to anglojęzyczni psycholodzy, „highly sensitive people” (HSP), stworzyła dr Elaine Aron. Jest ona autorką publikacji na ten temat, takich jak „Wysoko wrażliwi” oraz „Wysoko wrażliwe dziecko”.

Chociaż termin ten może brzmieć jak opis zaburzenia, to jednak wysoka wrażliwość nie jest ani chorobą psychiczną, ani nawet zaburzeniem. Wręcz przeciwnie – jest to specyficzna cecha osobowości, która umożliwia odczuwanie otoczenia w bardziej intensywny sposób. Osoby wysoko wrażliwe mają zdolność dostrzegania więcej szczegółów, silniejszego odczuwania emocji oraz odbierania większej ilości bodźców, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych [1].

Jednak ta zdolność ma również swoją drugą stronę – osoby te są często bardziej narażone na stres, przemęczenie i przytłoczenie. W niektórych przypadkach mogą być również bardziej podatne na doświadczenie depresji. Ale skąd bierze się ta zwiększona wrażliwość?

Badania wykazują, że mózgi osób o wysokiej wrażliwości działają inaczej podczas odbierania bodźców. Na przykład, w jednym z badań osoby te wykazywały silniejszą aktywację mózgu w obszarach odpowiadających za przetwarzanie wzrokowe i uwagę, gdy proszono je o zwrócenie uwagi na subtelne różnice na zdjęciach krajobrazów [3].

Częściowo za reakcje mózgu na bodźce odpowiadają geny, choć na razie wiemy o dwóch składnikach genetycznych mających znaczenie dla sprawy [4]. Niektórzy naukowcy uważają, że wysoka wrażliwość na bodźce jest wynikiem ewolucji i służy przetrwaniu gatunku [5]. Osoby wysoko wrażliwe mają większą świadomość różnych możliwości, zarówno pozytywnych (jak zdobywanie pożywienia) jak i negatywnych (zagrożeń). Mają tendencję do unikania ryzyka, rzadziej działają impulsywnie i zazwyczaj dłużej zastanawiają się przed podjęciem skomplikowanej decyzji, co pomaga im dokonywać mądrych wyborów.