Znaczenie i funkcje kosmków jelitowych w funkcjonowaniu ludzkiego organizmu

Niewielkie, lecz niezwykle istotne dla zdrowia człowieka elementy jakimi są kosmki jelitowe, to drobne wypustki, które można zauważyć na wewnętrznej stronie ściany jelita cienkiego. Mimo, że mogą wydawać się niewielkim szczegółem, ich wpływ na prawidłowe funkcjonowanie naszego organizmu jest ogromny. Warto zaznaczyć, że pewne schorzenia mogą prowadzić do zniszczenia kosmków jelitowych, co w efekcie przynosi poważne konsekwencje dla naszego zdrowia. Czym jednak dokładnie są owe kosmki i jaką rolę pełnią w organizmie?

Jelito cienkie jest kluczowym elementem układu pokarmowego, gdyż to w nim następuje absorpcja większości składników odżywczych oraz minerałów, które dostarczamy organizmowi za pośrednictwem spożywanych pokarmów. Jelito cienkie znajduje się pomiędzy żołądkiem, odpowiedzialnym za pierwsze etapy trawienia dzięki działaniu kwasów, a jelitem grubym, którego zadaniem jest przygotowanie resztek pokarmowych do wyeliminowania z organizmu. Enzymy produkowane przez trzustkę oraz wątrobę umożliwiają organizmowi efektywne wykorzystanie tłuszczów, białek i węglowodanów zawartych w jedzeniu. Wymienione procesy nie byłyby jednak tak efektywne, gdyby nie obecność kosmków jelitowych.

Kosmki jelitowe stanowią istotną część błony śluzowej jelita cienkiego. Można je przyrównać do wypustków na powierzchni dywanika frotte, równomiernie rozmieszczonych na całym obszarze. Każda z tych struktur jest bardzo mała, mierzy od 0.3 do 1.5 mm, jednak to właśnie ilość kosmków czyni je tak ważnymi dla naszego zdrowia. W jelicie cienkim możemy znaleźć aż dziesięć milionów takich struktur, gęsto rozmieszczonych obok siebie. Na jednym milimetrze kwadratowym może ich być nawet czterdzieści!

Prawdziwa siła kosmków jelitowych ujawnia się, gdy spojrzymy na powierzchnię jaką one pokrywają – gdybyśmy rozłożyli całą ich powierzchnię razem z powierzchnią ściany jelit, otrzymalibyśmy obszar aż 200 m2! Cały ten teren ma kluczowe zadanie: absorbowanie składników odżywczych, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania i rozwoju naszego organizmu.

Chociaż medycyna zrobiła ogromny postęp, przez wiele wieków ludzkość nie miała pojęcia o istnieniu kosmków jelitowych. Dopiero XIX-wieczne odkrycie mikroskopów umożliwiło naukowcom zbadanie i dokładne opisanie struktury ściany jelita cienkiego.

Zdrowe kosmki jelitowe mają postać wydłużonych, zaokrąglonych wypustków, które są ruchome i dość elastyczne. Kosmki te pokrywa włoskowata tkanka nabłonkowa, nazwana tak ze względu na włoski pokrywające jej powierzchnię, nazywane fachowo mikrokosmkami. Zadaniem tych mikroskopijnych włosków jest wydzielanie enzymów, trawiących sacharozę (cukier), laktozę (cukier mleczny) oraz gluten. Warto dodać, że w każdym kosmku znajdują się naczynia krwionośne i limfatyczne, którymi wchłonięte składniki odżywcze są transportowane do krwiobiegu i stąd – do wątroby. Ukształtowanie kosmków jest różne w zależności od ich lokalizacji – są one niższe i mają kształt liściasty w początkowej części jelita cienkiego (dwunastnicy), a dalej stają się rzadsze i bardziej cylindryczne. Samo wygląd kosmków może być wskaźnikiem występowania chorób jelit.