Terapia przeciwzakrzepowa – kiedy jest wskazana i jak długo ją stosować?

Terapia przeciwzakrzepowa ma za zadanie zmniejszyć prawdopodobieństwo powstania skrzeplin we wnętrzu naczyń krwionośnych u pacjentów z podwyższonym ryzykiem. Przez zastosowanie takiego leczenia, możliwe jest uniknięcie poważnych powikłań zakrzepowo-zatorowych. Istnieje wiele leków, które działają na różne sposoby, aby zapobiec zakrzepom. Niektóre z nich mogą być podawane poprzez zastrzyki podskórne, najczęściej te są wykonywane w okolicach brzucha.

Istnieje szereg różnych leków przeciwzakrzepowych, które mają na celu kontrolować procesy krzepnięcia i rozpuszczania skrzeplin krwi. Te dwa procesy zachodzą jednocześnie, utrzymując równowagę i umożliwiając swobodny przepływ krwi oraz kontrolując krwotok po uszkodzeniu naczynia – to jest tzw. hemostaza. Istnieje również kilka grup leków przeciwkrzepliwych. Wśród nich można wymienić heparynę – naturalny antykoagulant produkowany przez wątrobę, inhibitory czynnika Xa – takie jak rywaroksaban, apiksaban, edoksaban (np. Xarelto, Eliquis), antagonistów witaminy K – acenokumarol i warfarynę (Warfin) oraz bezpośrednie inhibitory trombiny – dabigatran (Pradaxa).

Zastrzyki przeciwzakrzepowe, które zmniejszają krzepliwość krwi, są stosowane w celu zapobiegania żylnej chorobie zatorowo-zakrzepowej (ŻChZZ). Ta choroba może objawiać się jako zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych lub górnych lub jako ostra zatorowość płucna, która jest potencjalnie śmiertelna. Leki stosowane w formie zastrzyków podskórnych to heparyna i jej pochodne. Do tych leków należą heparyny niefrakcjonowane (HNF, np. Heparinum) i heparyny drobnocząsteczkowe (HDCz, np. Clexane, Fragmin, Fraxiparine, Neoparin), które są na receptę.

Heparyny niefrakcjonowane są głównie stosowane w środowisku szpitalnym w formie iniekcji dożylnych. Aby ustalić właściwą dawkę tego leku, konieczne jest wykonanie badań laboratoryjnych krwi, które mierzą wskaźnik APTT (czas częściowej tromboplastyny po aktywacji lub czas kaolinowo-kefalinowy). Celem jest uzyskanie wartości wskaźnika APTT pomiędzy 1,5 a 2,5. Heparyny drobnocząsteczkowe mają bardziej specyficzne działanie, co czyni je bezpieczniejszymi i odpowiednimi dla samodzielnego podawania przez pacjentów bez potrzeby monitorowania wskaźnika APTT. Dodatkowo, ze względu na dłuższe działanie, można je podawać raz lub dwa razy dziennie.